Pierwsza pomoc psychologiczna to zestaw umiejętności i technik, które mają na celu wsparcie osób przeżywających kryzys emocjonalny, traumę lub stres. Jest to interwencja mająca na celu złagodzenie natychmiastowych skutków psychologicznych i emocjonalnych, jakie może wywołać trudna sytuacja, katastrofa czy inny traumatyczny wydarzenie.
Definicja i cele pierwszej pomocy psychologicznej
Pierwsza pomoc psychologiczna (PFA) jest formą wsparcia, która polega na:
- Zapewnienia praktycznej opieki.
- Nienachalnym wsparciu emocjonalnym.
- Zaspokojeniu podstawowych potrzeb.
- Wysłuchaniu osób w potrzebie.
Ważne jest, aby interwencja ta miała miejsce jak najszybciej po zaistnieniu kryzysu oraz żeby skupić się na zaspokojeniu potrzeb danego człowieka.
Kluczowe Cele PFA:
| Cel | Opis |
|---|---|
| Złagodzenie cierpienia | Pomoc w natychmiastowym zmniejszeniu reakcji emocjonalnych. |
| Oferowanie wsparcia | Zaoferowanie emocjonalnego i praktycznego wsparcia osobom w kryzysie. |
| Zaspokojenie potrzeb | Pomoc w uzyskaniu dostępu do niezbędnych źródeł (pożywienie, woda, informacje). |
| Skierowanie do specjalisty | Wskazanie na możliwość dalszej pomocy profesjonalnej w przypadku dłuższych problemów. |
Jak przeprowadzić pierwszą pomoc psychologiczną?
- Bądź obecny – Pokaż, że jesteś przy osobie w kryzysie, staraj się być blisko, ale nie narzucaj się.
- Słuchaj – Pozwól osobie mówić, nie przerywaj, nie oceniaj, nie dawaj rad, jeśli nie jest o to proszona.
- Zadbaj o podstawowe potrzeby – Zapewnij dostęp do jedzenia, picia i informacji, jeśli jest to możliwe.
- Zachęcaj do wyrażania emocji – Pomóż osobie wyrazić swoje uczucia, ale nie zmuszaj jej do mówienia, jeśli tego nie chce.
- Unikaj przeciążania – Oferuj wsparcie, ale pamiętaj, aby nie zmuszać do dzielenia się zbyt osobistymi szczegółami.
Przykłady sytuacji, w których można zastosować PFA:
- Po wypadku drogowym.
- W sytuacji katastrofy naturalnej (powódź, trzęsienie ziemi).
- Po utracie bliskiej osoby.
- W przypadku zdarzeń o charakterze przemocy (np. napad).
Wideo
Fakty i liczby na temat pierwszej pomocy psychologicznej
- 70-90% osób doświadczających traumatycznych wydarzeń nie rozwija zaburzeń psychicznych, kiedy otrzyma pierwszą pomoc psychologiczną na czas.
- 35% ofiar katastrof wskazuje na poprawę stanu psychicznego po udzieleniu im PFA w pierwszych 24 godzinach.
- 50% osób z objawami kryzysu psychicznego korzysta z profesjonalnej pomocy po krótkim wsparciu ze strony otoczenia.
Elementy skutecznej pierwszej pomocy psychologicznej
- Słuchanie aktywne – Stałe potwierdzanie, że osoba jest doceniana i wysłuchana.
- Nienachalne oferowanie pomocy – Pozwolenie osobie na samodzielne decydowanie o formie wsparcia.
- Zrozumienie kontekstu – Uświadomienie sobie, co wpłynęło na obecny stan emocjonalny danej osoby.
Rola pierwszej pomocy psychologicznej w różnych kontekstach
PFA znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach, takich jak:
- Praca z dziećmi – Wsparcie dzieci po traumatycznych wydarzeniach, takich jak rozwód rodziców czy ich śmierć.
- Wsparcie w miejscu pracy – Wspieranie pracowników po wypadkach, zamachach czy nagłych kryzysach.
- Osoby starsze – Udzielanie pomocy seniorom, którzy mogli stracić bliskich lub doświadczyć innych trudnych sytuacji życiowych.
Często zadawane pytania (FAQ)
Jakie są oznaki, że ktoś potrzebuje pierwszej pomocy psychologicznej?
- Nagłe zmiany w zachowaniu.
- Innego rodzaju objawy stresu (przykładowo: przygnębienie, niepokój, drażliwość).
- Potrzeba wycofania się z kontaktów międzyludzkich.
Jakie są dostępne źródła pomocy w zakresie PFA?
- Organizacje pozarządowe specjalizujące się w wsparciu psychologicznym.
- Specjalistyczne kursy i szkolenia oferujące certyfikacje w zakresie PFA.
- Strony internetowe, takie jak WHO i krajowe instytucje zajmujące się zdrowiem psychicznym.
Jaką rolę odgrywa środowisko w skuteczności PFA?
Zarówno rodzina, jak i przyjaciele mają kluczowe znaczenie w udzielaniu pierwszej pomocy psychologicznej. Wyczucie sytuacji oraz umiejętność dostosowania wsparcia do potrzeb jednostki wpływają na końcowy efekt interwencji.
Pierwsza pomoc psychologiczna jest nieocenionym narzędziem wspierającym osoby w trudnych momentach ich życia, a wiedza o tym, jak skutecznie ją zastosować, może przesądzać o długofalowej pomocy w kryzysie.
